Tussentijdse rapportage Schakelteam voor personen met verward gedrag

In tegenstelling tot een jaar geleden, wordt er in alle regio’s van Nederland inmiddels hard gewerkt aan ondersteuning voor mensen met verward gedrag. Het is echter niet voldoende, stelt het Schakelteam in zijn voortgangsrapportage. Deze kwetsbare groep mensen heeft vaak meerdere problemen waar geen eenvoudige oplossing voor bestaat.

Stand van het land

Het Schakelteam concludeert dat er fundamenteel iets anders moet. Signalen dat het met iemand niet goed gaat, zoals achterstallige betaling van elektra en licht, verdienen niet altijd een sanctie als antwoord. “Luister met aandacht naar de mens voor je”, aldus voorzitter Onno Hoes.

De resultaten van ‘de stand van het land’ en de tussenrapportage met daarin de focus voor het komend jaar heeft voorzitter Onno Hoes vandaag overhandigd aan minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), minister Stef Blok van Veiligheid en Justitie (VenJ) en Jantine Kriens, directeur van Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Het Schakelteam constateert dat alle regio’s hard werken aan een aanpak voor mensen met verward gedrag. In totaal gaat het om 23 regio’s die heel Nederland dekken, waar partners als gemeenten, politie, GGZ, GGD, Openbaar Ministerie, ambulancezorg en cliëntenorganisaties met elkaar samenwerken. De mate waarin gemeenten binnen een regio samenwerken, wisselt wel sterk.

Resultaten regio’s

Alle regio’s hebben concrete plannen, velen zijn al met de uitvoering bezig en de eerste resultaten staan. In tegenstelling tot vorig jaar denken bijvoorbeeld in vrijwel alle regio’s clienten mee in de aanpak. Ongeveer driekwart van de regio’s werkt of zal werken met een crisiskaart en zet daarmee de eigen regie van de cliënt tijdens een crisis centraal.

Ongeveer de helft van de regio’s organiseert de training ‘Mental Health First Aid’, waarin professionals en soms ook burgers leren om psychisch leed bij anderen te herkennen en hoe hen te benaderen en te verwijzen naar passende hulp. Op twee regio’s na hebben alle regio’s een beoordelingslocatie waar de eerste opvang en beoordeling plaatsvindt.

“Toch zijn we niet optimistisch over de voortgang. De urgentie lijkt soms weg te ebben. De hulp voor deze kwetsbare groep mensen is één van de meest complexe problemen van onze maatschappij. De politie moet nog te vaak in actie komen richting mensen die niks strafbaars hebben gedaan en zorg nodig hebben,” aldus de voorzitter.

Preventie

Mensen met verward gedrag, hebben vaak niet één probleem, maar meerdere. Financieringspotten moeten daarom ‘ontschot’ worden zodat er snel gehandeld kan worden om een crisis te voorkomen in plaats van dat er vergaderd wordt over wie financieel verantwoordelijk is. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheden, verzekeraars en zorginstellingen. Het Schakelteam wil een inclusieve en veilige wijk.

Gemeenten moeten weten wat er in de wijken speelt; alleen dan kunnen persoonlijk leed en escalatie worden voorkomen. Het Schakelteam pleit voor een stevigere regie op de samenstelling en werkwijze van wijkteams en de samenwerking met andere professionals in de wijk. Preventie en vroegsignalering kunnen immers veel leed voorkomen én is voor de gezondheidszorg kostenbesparend.

Het Schakelteam wil dat mensen kijken naar de persoon in plaats van bureaucratische regels. De apotheker die merkt dat medicijnen niet worden opgehaald, de postbode of nutsbedrijven moeten signalen dat er iets niet goed gaat, ook zien als een vraag om hulp. “Dit vergt een andere cultuur, een andere manier van denken. De verantwoordelijkheid raakt feitelijk de hele samenleving; door iets meer om te kijken naar de medemens. Dit aspect wordt door ons als onmisbaar beschouwd. Kijk niet weg”, aldus Hoes. Iedereen die zich zorgen maakt om iemand, moet dat ergens kunnen melden of advies kunnen vragen, en niet alleen tijdens kantooruren.

Beveiligde zorg

Het Schakelteam pleit tevens per direct voor betere ondersteuning en beveiligde zorg voor personen die gevaarlijk zijn en wil dat GGZ-instellingen en zorgverzekeraars heldere afspraken maken over beveiligde geestelijke gezondheidszorg. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) toetst of partijen hun verantwoordelijkheid hierin nemen. “Als er partijen zijn die denken dat er mensen tussen wal en schip vallen, moet de NZa dit weten. We krijgen buikpijn als we denken aan wat er eventueel kan gebeuren,” aldus de voorzitter.

Downloads

• Niemand tussen wal en schip: onverminderd urgent, Tussentijdse rapportage Schakelteam voor personen met verward gedrag
• Stand van het land, Monitorrapportage